Presentie: Open en onbevangen
Open en onbevangen
Wil je present zijn dan zul je moeten leren waarnemen en jezelf telkens opnieuw de vraag stellen: “Is dat wat ik denk waar te nemen ook écht waar?” Vaak wordt je waarnemen beïnvloed door je verwachtingen, je denkkaders, je vooroordelen en krijgt de ander reeds vooraf een stempel. Maar wil je present zijn bij de ander dan zul je open en onbevangen de ander in zijn anders-zijn bij jou moeten toelaten.
De ander moet de kans krijgen om zich te laten zien zoals die is en niet zoals jij denkt dat die is. Dit wil zeggen dat je vrij naar mensen toestapt, met hen in contact treedt en je dus op voorhand niet alles op een rijtje moet hebben. Je hoeft vooraf niet alles te weten. Niet alles wat moet gebeuren, staat vooraf vast. Liever niet zelfs, want dan is de kans groot dat je het zelf reeds hebt ingevuld, bedacht vanuit bestaande kaders, en dat is nu juist wat je moet loslaten als presentiewerker. Het enige wat nodig is, is leren open en onbevangen waar te nemen, aandachtig gericht op de ander. Het 36 Presentiewerkers vertellen is vooral dat anders-zijn dat je bij je binnen laat komen, want daar kun je het meest van leren. Dat anders-zijn zal je triggeren en waarschijnlijk ook het meest dwarsliggen, omdat het onbekend is en je niet weet wat ermee gedaan. Zorg ervoor dat er in jou open ruimte is waar de ander mag binnenkomen en waar in alle onbevangenheid naar hem/haar geluisterd zal worden.
Open waarnemen betekent dat je je eigen leven en je eigen overtuigingen even aan de kant zet - je weet wel dat ze er zijn maar ze spelen nu geen rol - en je je aandachtig keert naar de ander. Je bent geïnteresseerd en je wilt hem/haar in zijn anders-zijn leren kennen. Je wilt dicht bij hem/haar komen en hem/haar écht zien. Je wilt hem/haar leren kennen als mens in zijn/haar complexiteit, en niet alleen observeren vanuit de aangediende problematiek waarvoor je reeds oplossingen in gedachten hebt. Je hebt aandacht! Je denkt aan iemand in plaats van over iemand. Denken over iemand kan nuttig zijn, maar is in de presentiecontext niet het eerste en zeker niet het enige wat moet gedaan worden.
Aandacht zoekt niet per se naar meer. Op het moment dat ze heel dicht bij de ander komt – hem raakt – houdt ze zich in. Daar, op dat moment, in dat aandenken, voeg jij je als presentiewerker naar wat je aantreft - in taal, tijd, ritme,… Paradoxalerwijs zou je die open en onbevangen aandacht ook kunnen beschrijven als je ‘vast denken’ aan de ander. Je doet er alles aan om je aandacht helemaal op de ander gespannen te houden. Je beweegt je naar hem/haar toe, hij/zij houdt je aandacht vast. Je wilt ontdekken wie die ander is en die niet aan zijn/haar lot overlaten, ook als de organisatie waarvoor je werkt het misschien niet meer zinvol vindt.
Open waarnemen doet ook iets met jezelf. Vaak wordt het een gevecht met en in jezelf. Je zult vaststellen dat het je soms aan geduld ontbreekt of dat je het niet kunt opbrengen om telkens je eigen waarnemingen af te toetsen en dan ga je opnieuw aan de slag met je vooringenomenheden. Het is een realiteit die je telkens weer voor de opgave stelt om alert te zijn. Het vraagt oefening om elke dag opnieuw de ander de ruimte te geven om zich te laten zien, los van de eigen categorieën. En ja, dit mag en kan keer op keer mislukken. Dat is niet erg zolang je er maar blijft naar streven om voortdurend zo open en onbevangen mogelijk waar te nemen.
Ben je geïnteresseerd in het boek? Het is verkrijgbaar aan15€ (ten voordele van het Onderweghuis). Kom even langs in het Onderweghuis of stuur een mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..